ارز دیجیتال استیم (Steem / STEEM) یکی از پروژه‌های قدیمی در حوزه «شبکه اجتماعی بلاک‌چینی» است. در ادامه ابتدا ساختار و عملکرد آن را شرح می‌دهم، سپس مزایا و معایبش را بررسی می‌کنم و در نهایت به چشم‌انداز و ریسک‌های احتمالی آن می‌پردازم.

در ساده‌ترین حالت، Steem یک بلاک‌چین است که برای پشتیبانی از شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز طراحی شده است و کاربران می‌توانند با تولید محتوا، رأی دادن به محتوا و تعامل با دیگران، توکن STEEM دریافت کنند. (Gemini)

چند نکته مهم در معماری Steem:

• Steem از الگوریتم Delegated Proof of Stake (DPoS) استفاده می‌کند، یعنی دارندگان توکن‌ها رأی می‌دهند به کسانی که تراکنش‌ها را اعتبارسنجی کنند (witnesses). (Gemini)

• در اکوسیستم Steem سه نوع دارایی وجود دارد یا حداقل وجود داشته است:

  1. STEEM: توکن اصلی، قابل انتقال و معامله در صرافی‌ها. (Gemini)

  2. Steem Power (SP): حالتی است از STEEM که «قدرت رأی‌دهی» بالاتر می‌دهد؛ وقتی کاربر توکن STEEM خود را «Power up» می‌کند، تبدیل به SP می‌شود و تأثیر رأی او در رأی‌دهی به محتوا بیشتر می‌شود. (Gemini)

  3. Steem Dollars (SBD): نوعی دارایی که برای تثبیت ارزش و استفاده داخلی طراحی شده بود (معمولاً به منظور کنترل پاداش‌ها و ثبات اقتصادی) (Gemini)

• کاربران شبکه‌هایی مثل Steemit (سایت وبلاگ و اجتماعی مبتنی بر Steem) می‌توانند محتوا بنویسند، رأی بدهند، نظرات بگذارند و از این طریق توکن STEEM کسب کنند. (CoinMarketCap)

• زمانی، یکی از وقایع مهم تاریخ Steem این بود که در سال ۲۰۲۰، پس از اختلافاتی با مدیریت Steemit و مالک جدید، گروهی از جامعه پروژه پروژه را فورک کردند و پروژه‌ای به نام Hive شکل گرفت تا استراتژی متفاوتی در مدیریت جامعه و تمرکززدایی داشته باشد. (Wikipedia)

---

وضعیت فعلی و نقاط قوت / ضعف

وضعیت بازار

• قیمت STEEM فعلاً در حدود ۰.۱۲ تا ۰.۱۳ دلار آمریکا است. (CoinMarketCap)

• حجم معاملات نسبتاً پایین‌تر از پروژه‌های بزرگ دیگر است و بازار آن کمتر با نقدینگی بالا کار می‌کند. (CoinGecko)

• در تحلیل‌های پیش‌بینی قیمت، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد: برخی پیش‌بینی می‌کنند که تا سال ۲۰۲۵ قیمت به حدود ~0.15 دلار برسد (افزایشی نسبت به اکنون) (CoinCodex)، ولی برخی پیش‌بینی‌ها بسیار خوش‌بینانه‌اند (که الزاماً واقع‌بینانه نیستند). (SwapSpace)

نقاط قوت

1. نوآوری در ترکیب شبکه اجتماعی و بلاک‌چین
   ایده بسیار جذابی است: اینکه کاربران بتوانند برای تولید محتوا یا تعامل، پاداش دریافت کنند. این مدل انگیزه‌ای برای مشارکت می‌دهد. (Capital.com)

2. پتانسیل تمرکززدایی رسانه‌ها
   در شرایطی که پلتفرم‌های اجتماعی متمرکز غالب‌اند (فیسبوک، اینستاگرام و غیره)، پروژه‌هایی مثل Steem تلاش می‌کنند به کاربران قدرت بدهند تا بر محتوا کنترل بیشتری داشته باشند. (Gemini)

3. مکانیسم انگیزشی متنوع
   ترکیب کردن پاداش برای انتشار محتوا، رأی‌دهی (curation) و تعامل، می‌تواند باعث شود اکوسیستم فعال‌تر شود. (Gemini)

نقاط ضعف و چالش‌ها

1. مسائل تمرکزگرایی و تسلط بزرگان (whales)
   کسانی که مقدار زیادی Steem یا Steem Power دارند، می‌توانند تأثیر زیادی در رأی‌دهی محتوا داشته باشند و کنترل بیش از حدی بر پاداش‌ها داشته باشند.

2. کاهش توجه و جذب کاربران جدید
   اگر محتوا و تعامل کافی وجود نداشته باشد، کاربران به سمت پلتفرم‌های دیگر می‌روند. رسانه‌های بزرگتر و پرمخاطب رقابت شدیدی دارند.

3. مسائل فنی، مقیاس‌پذیری و نگه‌داشت جامعه
   برای اینکه پروژه زنده بماند، باید به‌روزرسانی‌های فنی، امنیت، UX مناسب و برنامه‌های جذب توسعه‌دهنده داشته باشد.

4. ریسک‌های مرتبط با حاکمیت و تغییر مالکیت
   همان‌طور که در تاریخ پروژه رخ داده، تبدیل شدن مدیریت به دست فرد یا نهاد خاصی می‌تواند به تنش در جامعه بیانجامد. مثلاً واقعهٔ تسلط TRON بر Steem یکی از نمونه‌های این ریسک‌ها بوده است. (arXiv)

5. نوسان بازار ارز دیجیتال و ریسک‌های کلی صنعت
   مانند همه پروژه‌های ارز دیجیتال، STEEM هم در معرض نوسان قیمتی شدید، مقررات دولتی، تغییرات در روندهای بازار است.

---

چشم‌انداز احتمالی آینده

با در نظر گرفتن مزایا، ریسک‌ها و وضعیت فعلی، چند سناریو ممکن است:

• اگر Steem بتواند جامعه فعال و تولید محتوای با کیفیت جذب کند و توسعه‌دهندگان جدید به ساخت اپلیکیشن‌های جذاب بر روی آن تشویق شوند، احتمال دارد استقبال بیشتری شود و قیمت STEEM رشد کند — شاید بتواند از ~0.13 دلار فعلی به ~0.15 ‒ 0.20 دلار برسد (این یک حد خوش‌بینانه خفیف است).

• اگر پروژه نتواند رقابت خود را حفظ کند یا جامعه‌اش کاهش یابد، ممکن است در سال‌های آتی رتبه و توجه آن کاهش یابد و قیمت آن در بازه‌های نسبتا محدود باقی بماند یا کاهش یابد.

• در بلندمدت (۵ تا ۱۰ سال) اگر روند به سمت «ارزش‌گذاری محتوا، شبکه اجتماعی بلاک‌چینی و تمرکززدایی» برود، پروژه‌هایی مانند Steem می‌توانند جایگاه ویژه‌ای پیدا کنند. اما اگر فناوری‌های جدیدتر یا پروژه‌های نوآورتر جایگزین شوند، ممکن است از رقبا عقب بماند.